Tóm tắt về hai loại điện tích

Tóm tắt lý thuyết

1. Hai loại điện tích

1.1. Thí nghiệm

Kẹp hai mảnh nilông vào thân bút chì rồi nhấc lên.

Hai mảnh nilông không hút hay đẩy nhau.

Trải hai mảnh nilông xuống mặt bàn, dùng miếng len cọ xát chúng nhiều lần. Cầm thân bút chì nhấc lên

Dùng mảnh vải khô cọ xát hai thanh nhựa sẫm màu giống nhau. Đặt một trong hai thanh này lên trục nhọn để nó có thể quay dễ dàng. Đưa các đầu đã cọ xát lại gần nhau

Nhận xét: Hai vật giống nhau, được cọ xát như nhau thì mang điện tích cùng loại và khi được đặt gần nhau thì chúng đẩy nhau.

1.2. Kết luận

Có hai loại điện tích. Các vật mang điện tích cùng loại thì đẩy nhau, mang điện tích khác loại thì hút nhau

Quy ước :

Điện tích của thanh thủy tinh cọ xát vào lụa là điện tích dương (+)
Điện tích của thanh nhựa sẫm màu khi cọ xát vào vải khô là điện tích âm (-)

2. Sơ lược cấu tạo nguyên tử

Ở tâm nguyên tử có một hạt nhân mang điện tích dương.
Xung quanh hạt nhân có các êlectrôn mang điện tích âm chuyển động tạo thành lớp vỏ của nguyên tử.
Tổng điện tích âm của các êlectrôn có trị số tuyệt đối bằng điện tích dương của hạt nhân. Do đó bình thường nguyên tử trung hoà về điện.
Êlectrôn có thể dịch chuyển từ nguyên tử này sang nguyên tử khác, từ vật này sang vật khác.

Kết luận:

Nguyên tử gồm hạt nhân mang điện dương và các êlectrôn mang điện âm chuyển động quanh hạt nhân.

Một vật nhiễm điện âm nếu nhận thêm êlectrôn, nhiễm điện dương nếu mất bớt êlectrôn

3. Tổng kết

Bài tập minh họa

Bài 1:

Trước khi cọ xát có phải mỗi vật đều có điện tích dương và điện tích âm hay không? Nếu có thì chúng tồn tại ở những loại hạt nào cấu tạo nên vật?

Hướng dẫn giải: Trước khi cọ xát mỗi vật đều có điện tích dương và điện tích âm. Các điện tích dương tồn tại ở hạt nhân nguyên tử, còn các điện tích âm tồn tại ở các êlectrôn chuyển động xung quanh hạt nhân.

Bài 2:

Trong các phân xưởng dệt, người ta thường treo các tấm kim loại nhiễm điện ở trên cao. Việc làm này có tác dụng:
A. Làm cho nhiệt độ trong phòng luôn ổn định.
B. Chúng có tác dụng hút các bụi bông lên bề mặt của chúng, làm cho không khí trong xưởng ít bụi hơn.
C. Làm cho phòng sáng hơn.
D. Làm cho công nhân không bị nhiễm điện.

Hướng dẫn giải: Chọn đáp án B.

Tác dụng của các tấm kim loại nhiễm điện ở trên cao là hút các bụi bông trên bề mặt của chúng, làm cho không khí trong xưởng ít bụi hơn.

Bài 3:

Kết luận nào sau đây không đúng:
A. Hai mảnh nilông sau khi cọ xát bằng vải khô và đặt gần nhau thì đẩy nhau.
B. Thanh thủy tinh và thanh nhựa, sau khi cọ xát bằng vải khô đặt gần nhau thì hút nhau.
C. Có hai loại điện tích là điện tích âm (-) và điện tích dương (+).
D. Các điện tích cùng loại thì hút nhau, khác loại thì đẩy nhau.

Hướng dẫn giải: Chọn đáp án D.

Các vật mang điện tích cùng loại thì đẩy nhau, mang điện tích khác loại thì hút nhau

4. Luyện tập Bài 18 Vật lý 7

Qua bài giảng Hai loại điện tích này, các em cần hoàn thành 1 số mục tiêu mà bài đưa ra như:

Nêu được dấu hiệu về tác dụng lực chứng tỏ có hai loại điện tích là điện tích dương và điện tích âm, hai điện tích cùng dấu thì đẩy nhau, trái dấu thì hút nhau
Nêu được cấu tạo nguyên tử gồm hạt nhân mang điện tích dương và elec tron mang điện tích âm quay quanh hạt nhân nguyên tử, nguyên tử trung hoà về điện .

4.1. Trắc nghiệm

Câu 1: Có bốn vật a,b,c,d đều bị nhiễm điện. Nếu vật a hút b, b hút c, c đẩy d thì câu phát biểu nào dưới đây là đúng?

A. Vật a và c có điện tích trái dấu

B. Vật b và d có điện tích cùng dấu
C. Vật a và c có điện tích cùng dấu

D. Vật a và d có điện tích trái dấu

Câu 2: Cọ xát hai thanh nhựa cùng loại như nhau bằng mảnh vải khô. Đặt một thanh trên trục quay, đưa thanh nhựa kia lại gần thanh thứ nhất thì xảy ra hiện tượng nào dưới đây?

A. Hai thanh nhựa này đẩy nhau.

B. Hai thanh nhựa này hút nhau

C. Hai thanh nhựa này không hút và không đẩy nhau

D. Hai thanh nhựa này lúc đầu đẩy nhau, sau đó hút nhau

Câu 3: Một vật trung hòa về điện, sau khi được cọ xát thì nhiễm điện âm. Đó là nguyên nhân nào dưới đây?

A. Vật đó mất bớt điện tích dương

B. Vật đó nhận thêm electron

C. Vật đó mất bớt êlectrôn

D. Vật đó nhận thêm điện tích dương

Câu 4: Trong các phân xưởng dệt, người ta thường treo các tấm kim loại nhiễm điện ở trên cao. Việc làm này có tác dụng:

A. Làm cho nhiệt độ trong phòng luôn ổn định.

B. Chúng có tác dụng hút các bụi bông lên bề mặt của chúng, làm cho không khí trong xưởng ít bụi hơn.

C. Làm cho phòng sáng hơn.

D. Làm cho công nhân không bị nhiễm điện.

Câu 5: Kết luận nào sau đây không đúng:

A. Hai mảnh nilông sau khi cọ xát bằng vải khô và đặt gần nhau thì đẩy nhau.

B. Thanh thủy tinh và thanh nhựa, sau khi cọ xát bằng vải khô đặt gần nhau thì hút nhau.

C. Có hai loại điện tích là điện tích âm (-) và điện tích dương (+).

D. Các điện tích cùng loại thì hút nhau, khác loại thì đẩy nhau.

4.2. Bài tập sách giáo khoa

C1) Đặt nhanh nhựa sẫm màu lên trục quay sau khi đã được cọ xát bằng mảnh vải khô. Đưa mảnh vải này lại gần đầu thanh nhựa được cọ xát thì chúng hút nhau. Biết rằng mảnh vải cũng bị nhiễm điện, hỏi mảnh vải mang điện tích dương hay điện tích âm ? Tại sao ?

Hướng dẫn giải:

Mảnh vải mang điện tích dương
Vì hai vật bị nhiễm điện thì mang điện tích khác loại. Thanh nhựa sẫm màu khi được cọ xát bằng mảnh vải khô mang điện tích âm nên mảnh vải mang điện tích dương.

C2) Trước khi cọ xát, có phải trong mỗi vật đều có điện tích dương và điện tích âm hay không ? Nếu có thì các điện tích này tồn tại ở những loại hạt nào cấu tạo nên vật ?

Hướng dẫn giải:

Trước khi cọ xát, trong mỗi vật đều có điện tích dương và điện tích âm.
Các điện tích dương tồn tại ở hạt nhân của nguyên tử, còn các điện tích âm tồn tại ở các electron chuyển động xung quanh hạt nhân.

C3) Tại sao trước khi cọ xát, các vật không hút các vụn giấy nhỏ ?

Hướng dẫn giải: Trước khi cọ xát, các vật không hút các vụn giấy nhỏ vì các vật đó chưa bị nhiệm điện, các điện tích dương và điện tích âm trung hòa lẫn nhau.

C4) Sau khi cọ xát, vật nào trong hình 18.5b nhận electron, vật nào mất bớt electron ? Vật nào nhiễm điện dương, vật nào nhiễm điện âm ?