Tóm tắt lý thuyết

2.1. Tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp

Nguồn vật liệu chọn giống 

  • Biến dị tổ hợp
  • Đột biến
  • ADN tái tổ hợp

Cơ chế tạo dòng thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp

  • Chọn giống từ nguồn biến dị tổ hợp: 
  • Tạo dòng thuần chủng có kiểu gen khác nhau
  • Lai giống để tạo ra các tổ hợp gen khác nhau
  • Chọn lọc ra những tổ hợp gen mong muốn
  • Những tổ hợp gen mong muốn sẽ cho tự thụ phấn hoặc giao phối gần để " các dòng thuần

Ví dụ: sơ đồ lai minh hoạ quá trình chọn lọc các tổ hợp gen mong muốn

2.2. Tạo giống lai có ưu thế lai cao

a. Khái niệm ưu thế lai

Ưu thế lai là hiện tượng con lai có năng suất, sức chống chịu, khả năng sinh trưởng và phát triển cao vựơt trội so với các dạng bố mẹ

b. Cơ sở di truyền của ưu thế lai

  • Có nhiều giả thuyết giải thích cơ sở di truyền của ưu thế lai, trong đó giả thuyết siêu trội được nhiều người thừa nhận. Giả thuyết này cho rằng “ở trạng thái dị hợp về nhiều cặp gen khác nhau, con lai có được kiểu hình vượt trội nhiều mặt so với dạng bố mẹ có nhiều gen ở trạng thái đồng hợp tử”
  • Theo giả thuyết siêu trội: ở trạng thái dị hợp tử về nhiều cặp gen khác nhau, con lai có kiểu hình vượt trội về nhiều mặt so với các dạng bố mẹ.
  • Khi cho con lai có ưu thế lai cao tự thụ phấn thì ưu thế lai sẽ giảm dần qua các thế hệ do các gen trở về trạng thái đồng hợp tử

c. Phương pháp tạo ưu thế lai

Tạo dòng thuần : cho tự thụ phấn qua 5-7 thế hệ

Lai các dòng thuần chủng với nhau để tìm các tổ hợp lai có ưu thế lai cao nhất

Ưu điểm: con lai có ưu thế lai cao sử dụng vào mục đích kinh tế (không làm giống)

Nhược điểm:

  • Tốn nhiều thời gian và công sức
  • Khó duy trì
  • Ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở F1 sau đó giảm dần qua các thế hệ

GIẢI BÀI TẬP

Bài 1, 2 trang 78 SGK Sinh 12

Bài 1. Nguồn biến dị di truyền của quần thể vật nuôi được tạo ra bằng những cách nào?

Trả lời:

- Tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp: chọn giống từ lâu đã tạo ra các dòng thuần chủng khác nhau, rồi sau đó lai giống và chọn lọc ra những tổ hợp gen mong muốn. Những cá thể có tổ hợp gen mong muốn sẽ được cho tự thụ phấn hoặc giao phối gần để tạo ra các giống thuần chủng.

-Tạo giống lai có ưu thế lai cao: Hiện tượng con lai có năng suất, sức chống chịu, khả năng sinh trưởng và phát triển cao vượt trội so với các dạng bố mẹ được gọi là ưu thế lai.

 Để tạo ra những con lai có ưu thế lai cao về một số đặc tính nào đó, người ta thường bắt đầu bằng cách tạo ra những dòng thuần chủng khác nhau. Sau đó, cho lai các dòng thuần chủng với nhau để tìm các tổ hợp lai cho ưu thế lai cao. Nhiều khi trong cùng một tổ hợp lai,phép lai thuận có thể không cho ưu thế lai nhưng phép lai nghịch lại có thể cho ưu thế lai.

Bài 2. Thế nào là ưu thế lai?

Trả lời:

Hiện tượng con lai có năng suất, sức chống chịu,khả năng sinh trưởng và phát triển cao vượt trội so với các dạng bố mẹ được gọi là ưu thế lai.

Bài 3, 4, 5 trang 78 SGK Sinh 12

Bài 3. Nêu phương pháp tạo giống lai cho ưu thế lai.

Trả lời:

- Tạo ra những dòng thuần chủng khác nhau

- Cho lai các dòng thuần chủng với nhau để tìm các tổ hợp lai cho ưu thế lai cao.

Bài 4.Tại sao ưu thế lai lại thường cao nhất ở F1 và giảm dần ở đời sau?

Trả lời:

Ưu thế lai thường cao nhất ở F1 và giảm dần ở đời sau là do thế hệ sau.

Bài 5. Câu nào dưới đây giải thích về ưu thế lai là đúng?

A. Lai hai dòng thuần chủng với nhau sẽ luôn cho ra con lai có ưu thế lai cao.

B. Lai các dòng thuần chủng khác xa nhau về khu vực địa lí luôn cho ưu thế lai cao.

C. Chỉ có một số tổ hợp lai giữa các cặp bố mẹ nhất định mới có thể cho ưu thế lai.

D. Người ta không sử dụng con lai có ưu thế lai cao làm giống vì con lai thường

không thuần chủng.

Trả lời: