Dạng bài tập 3: Nhận biết glucozơ, saccarozơ, tinh bột, xenlulozơ ( có lời giải chi tiết )

Dạng bài tập 3: Nhận biết glucozơ, saccarozơ, tinh bột, xenlulozơ

A. Phương pháp & Ví dụ

Lý thuyết và Phương pháp giải

    a. Glucozơ

        + Có tính chất của rượu đa (làm tan Cu(OH)₂)

        + Có tính chất của andehit (có thể nhận biết bằng phản ứng tráng bạc,...)

    b. Fructozơ

        + Có tính chất của rượu đa ⇒ dùng Cu(OH)₂ để nhận biết

        + Ngoài ra trong môi trường bazơ, fructozơ chuyển thành glucozơ nên fructozơ bị oxi hóa bởi phức bạc – amoniac (phản ứng tráng bạc) hay Cu(OH)₂ đun nóng.

    c. Saccarozơ

        + Có tính chất của rượu đa chức (làm tan Cu(OH)₂ thành dung dịch màu xanh lam).

        + Không tham gia phản ứng tráng bạc (nên gọi là đường không khử).

        + Tuy nhiên saccarozơ bị thủy phân tạo ra glucozơ và fructozơ nên sản phẩm thủy phân tham gia phản ứng tráng bạc, phản ứng với Cu(OH)₂/t^o

    d. Mantozơ

        + Có tính chất của rượu đa (làm tan Cu(OH)₂ thành dung dịch màu xanh lam)

        + Có tính khử tương tự glucozơ (phản ứng tráng bạc; tác dụng với Cu(OH)₂/t^o).

        + Bị thủy phân tạo ra glucozơ

Ví dụ minh họa

Bài 1: Nêu phương pháp nhận biết các chất rắn màu trắng sau: Tinh bột, glucozo và saccarozo.

Hướng dẫn:

    Hòa tan các chất vào nước, chất không tan là tinh bột. cho hai chất còn lại tác dụng với dung dịch AgNO₃ trong NH₃ dư, chất nào cho phản ứng tráng bạc là glucozo, chất còn lại là saccarozo.

Bài 2: Phân biệt dung dịch các hóa chất trong mỗi dãy sau bằng phương pháp hóa học: Saccarozo, mantozo, glixerol, andehit axetic.

Hướng dẫn:

Bài 3: Trình bày cách nhận biết các hợp chất trong dung dịch mỗi dãy sau đây bằng phương pháp hóa học.

    a) Glucozo, glixerol, etanol, axit axetic.

    b) Fructozo, glixerol, etanol.

    c) Glucozo, fomanđehit, etanol, axit axetic.

Hướng dẫn:

    a. Trích mỗi chất một ít làm mẫu thử.

    Nhúng quỳ tím lần lượt vào các mẫu thử trên.

    - Mẫu thử làm quỳ tím hóa đỏ là axit axetic.

    - Ba mẫu thử còn lại không có hiện tượng.

    Cho Cu(OH)₂ lần lượt vào 3 mẫu thử còn lại

    - Mẫu thử không có hiện tượng gì là etanol

    - Hai mẫu thử còn lại tạo dung dịch màu xanh, sau đó đun nhẹ hai dung dịch này:

        +) Dung dịch tạo kết tủa đỏ gạch là glucozo.

        +) Dung dịch vẫn màu xanh là glixerol.

    b. Trích mỗi chất một ít làm mẫu thử.

    Cho Cu(OH)₂ và một ít kiềm lần lượt vào các mẫu thử trên và đun nhẹ

    - Mẫu thử không có hiện tượng gì là etanol.

    - Mẫu thử vẫn có màu xanh là glixerol.

    - Mẫu thử ban đầu có màu xanh, sau đó tạo kết tủa đỏ gạch khi đun nóng là fructozo.

    c. Cho giấy quỳ tím vào dung dịch chứa các chất trên, dung dịch nào chuyển màu quỳ tím thành đỏ là axit axetic. Sau đó, cho Cu(OH)₂ vào 3 mẫu thử còn lại.

    - Mẫu thử tạo dung dịch màu xanh là glucozo.

    - Hai mẫu thử còn lại không có hiện tượng gì là: HCHO và C₂H₅OH

    Đun nóng hai mẫu thử này , mẫu thử tạo kết tủa đỏ gạch là HCHO còn lại là C₂H₅OH

B. Bài tập trắc nghiệm

Bài 1: Để phân biệt glucozơ và fructozơ thì nên chọn thuốc thử nào dưới đây?

    A. Dung dịch AgNO₃ trong NH₃

    B. Cu(OH)₂ trong môi trường kiềm

    C. Dung dịch nước brom

    D. Dung dịch CH₃COOH/H₂SO₄ đặc

 

Đáp án: C

    Chỉ glucozo làm mất màu dd Br₂ , còn fructozo thì không

Bài 2: Để phân biệt bột gạo với vôi bột, bột thạch cao(CaSO₄ . 2H₂O), bột đá vôi (CaCO₃) có thể dùng chất nào cho dưới đây?

    A. Dung dịch HCl

    B. Dung dịch NaOH

    C. Dung dịch I₂ (cồn iot)

    D. Dung dịch quì tím

 

Đáp án: C

    Ta dùng dd I₂ khi đó bột gạo (chín) sẽ tạo màu xanh tím

Bài 3: Cho bốn ống nghiệm mất nhãn chứa 4 dung dịch sau: glucozơ, glixerol, etanol. Có thể dùng một thuốc thử duy nhất nào sau đây nhận biết chúng?

    A. Cu(OH)₂ trong kiềm đun nóng.

    B. Dung dịch AgNO₃/NH₃

    C. Kim loại natri

    D. Dung dịch nước brom

 

Đáp án: A

    Cho Cu(OH)₂ lần lượt vào 3 mẫu thử

    - Mẫu thử không có hiện tượng gì là etanol

    - Hai mẫu thử còn lại tạo dung dịch màu xanh, sau đó đun nhẹ hai dung dịch này:

        + Dung dịch tạo kết tủa đỏ gạch là glucozo.

        + Dung dịch vẫn màu xanh là glixerol.

Bài 4: Có 3 lọ mất nhãn chứa 3 dung dịch gồm glixeron, andehit axetic, glucozơ. Có thể dùng hóa chất nào sau đây để nhận biết các lọ trên?

    A. Qùy tím và AgNO₃/NH₃

    B. CaCO₃/Cu(OH)₂

    C. CuO và dd Br₂

    D. AgNO₃/NH₃ và Cu(OH)₂/OH- đun nóng

 

Đáp án: D

    - AgNO₃/NH₃ nhận biết anđehit axetic.

    - Cu(OH)₂ phân biệt được glucozo và glixerol khi đun nhẹ.

Bài 5: Chỉ dùng Cu(OH)₂ có thể phân biệt tất cả các dung dịch nào sau đây?

    A. Glucozơ, mantozơ, glixerol, andehit axetic.

    B. Glucozơ, lòng trắng trứng, glixerol, ancoletylic

    C. Lòng trắng trứng, glucozơ, fructozơ, glixerol

    D. Saccarozơ, glixerol, andehit axetic, ancol etylic

 

Đáp án: B

Bài 6: Thuốc thử nào sau đây dùng để nhận biết tinh bột?

    A. Cu(OH)₂

    B. AgNO₃/NH₃

    C. Br₂

    D. I₂

 

Đáp án: D

Bài 7: Dùng thuốc thử AgNO₃/NH₃ đun nóng có thể phân biệt được cặp chất nào sau đây?

    A. Glucozơ và mantozơ

    B. Glucozơ và glixerol

    C. Saccarozơ và glixerol

    D. Glucozơ và fructozơ

Đáp án: B

    Glucozơ có phản ứng tạo kết tủa bạc, glixerol không phản ứng.

Bài 8: Chỉ dùng 1 thuốc thử, hãy phân biệt các dung dịch chất riêng biệt: saccarozo, mantozo, etanol và formalin.

    A. Cu(OH)₂/OH-

    B. AgNO₃/NH₃

    C. Br₂

    D. Dd NaOH
   Chọn thuốc thử Cu(OH)₂/OH-

    - Dùng Cu(OH)₂ nguội nhận ra saccarozo và mantozo (do tạo phức tan màu xanh lam) (nhóm I)

    - Còn etanol và formalin không phản ứng (nhóm 2).

    - Cho mẫu thử ở mỗi nhóm tác dụng với Cu(OH)₂ có đun nóng.

    - Chất phản ứng, tạo kết tủa đỏ gạch là mantozo (đối với nhóm 1) và formalin (đối với nhóm 2).

    Từ đó suy ra chất còn lại ở mỗi nhóm.

Bài viết gợi ý: