Lời giải chi tiết
Câu
1: Bốn câu thơ đầu cho thấy tác giả đang ở trong hoàn cảnh và tâm trạng như thế
nào ? (Chú ý không gian, thời gian, giá trị biểu cảm của các từ ngữ : văng vẳng,
dồn, trơ, cái hồng nhan, say lại tỉnh, mối tương quan giữa hình tượng trăng sắp
tàn ( bóng xế ) mà vẫn khuyết chưa tròn với thân phận nữ sĩ.)
Trả Lời :
Bốn
câu thơ cho thấy tâm trạng buồn tủi, xót xa, ngao ngán trước thực tại , trước
duyên phân hẩm hiu
Thời
gian: Đêm khuya là khoảng thời gian nhạy cảm và có suy tư
Không
gian : trống trải mênh mông văng vẳng trống canh dồn . Âm thanh văng vẳng trong
đêm khuya đã tô lên sự cô đơn lẻ loi
Trơ
cái hồng nhan với biện pháp đảo ngữ tạo lên sự xót xa bẽ bàng
Cụm
từ “Say lại tỉnh” gợi lên cái vòng luẩn quẩn say cho quên sầu còn khi càng tình
càng cảm nhận được nỗi đau của thân phận
Hình
ảnh “ Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn ” là hình tượng chứa hai lần bi kịch :
trắng sắp tàn ( bóng xế ) khuyết chưa tròn . Đó là sự tương đồng với thân phận
người phụ nữ . Câu thơ ngoại cảnh chứa đựng nội tâm của tác giả .Tạo nên sự giống
nhau giữa người và trăng
Câu
2: Hình tượng thiên nhiên trong hai câu 5 và 6 góp phần diễn tả tâm trạng, thái
độ của nhà thơ trước số phận như thế nào ?
Trả lời
Xiên
ngang mặt đất, rêu từng đám
Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn
Hình tượng thiên nhiên trong hai câu 5 và 6 diễn
tả nỗi niềm phẫn uất của con người
Biện
pháp đảo ngữ kết hợp với những động từ ( xiên, đâm ) thể hiện sự ngang bướng của
tác giả
Tác
giả đã mượn hình ảnh “rêu” sinh vật mềm yếu , nhỏ bé , đá thấp bé nhưng ko cam
chịu số phận , bằng mọi cách vươn lên những cản trở ( mặt đất, chân mây ) để chứng
tỏ mình
Hình
ảnh đó biểu tượng cho sự phản kháng và niềm uất ức của tác giả , mạnh mẽ tìm mọi cách để vượt lên trên số phận
Câu
3 Hai câu kết nói lên tâm sự gì của tác giả ? ( Chú ý nghĩa của từ xuân, từ lại
; nghệ thuật tăng tiến : Mảnh tình – san sẻ - tí – con con )
Trả lời
Hai
câu kết là tâm trạng chán nhường , buồn tủi của nhân vật trữ tình
Tác
giả đã trực tiếp bộc lộ tâm trạng của mình . Tâm trạng vẫn là nỗi buồn ngán ngẩm
khi thấy mùa xuân đi rồi sẽ trở lại còn tuổi xuân của con người thì không
Tác
giả sử dụng nghệ thuật tăng tiến “ mảnh tình – san sẻ - tí – con con ” làm cho
nghịch cảnh thêm éo le hơn . Một mảnh tình đã vô cùng nhỏ bé rồi còn phải san sẻ
để chỉ còn “tí con con ” nên càng xót xa , tội nghiệp
Câu
4 Bài thơ vừa nói lên bi kịch duyên phận vừa cho thấy khát vọng sống , khát vọng
hạnh phúc của Hồ Xuân Hương . Anh ( chị) hay phân tích điều đó
Trả lời
Bài
thơ cho ta thấy rõ bi kịch của Hồ Xuân Hương. Bi kịch được thể hiện rõ qua cảm
thức tâm trạng trong hai câu thơ cuối với tâm trạng chán thường buồn tủi , ngao
ngán và có phần buông xuôi sau những cảm xúc khát vọng sống mãnh liệt về tự do,
hạnh phúc . Những từ ngữ dồn, trớ ,xế, đâm , xiên ngang … có khả năng bộc lộ
chính xác và tinh tế trạng thái và tâm trạng của nhân vật trữ tình . Đó là sự
cô đơn , khát khao được sống hạnh phúc
