SOẠN CHI TIẾT BÀI THƠ TÌNH
“TÔI YÊU EM” – PU-SKIN
Câu
1:
Điệp khúc nào làm nổi bật cảm xúc chủ đạo của bài thơ? Bài thơ dường như là lời
từ giã cho một mối tình không thành. Lời từ giã của Pu-skin có gì đặc biệt?
- “Tôi yêu em”
được lặp lại ba lần, điệp khúc tình yêu dạt dào, trào dâng như từng đợt sóng vỗ
trong lòng tác giả, làm nổi bật cảm xúc chủ đạo của bài thơ.
- Bài thơ là lời tâm sự chân thật, cụ thể của nhân vật
trữ tình về tình yêu – một mối tình lắm chông gai vì chỉ mình ta chờ, đợi, hi
sinh cống hiến, đơn phương từ một phía mà không được hồi đáp. Bài thơ thấm đượm
một nỗi buồn man mác vì yêu thương trong vô vọng, nhưng nhà thơ không hề bi lụy,
yếu đuối hay tiêu cực trong suy nghĩ mà ngược lại, rất trong sáng, thấu hiểu, đồng
cảm với nỗi lòng của cô gái. Vì nhà thơ yêu bằng con tim ấm nóng, chân thành,
nhân hậu và vị tha.
- “Tôi yêu em”
là lời khẳng định thể hiện sự tôn trọng với người con gái và ý thức nâng niu
trân trọng tình yêu. Tình yêu nảy sinh trong lòng ta, từ từ lớn lên, được nuôi
dưỡng trong lồng ngực hừng hực ngọn lửa yêu thương cháy nóng. Đó chính là sự vận
động tự nhiên của tình yêu, nó có tiếng nói riêng, có một vị trí nhất định
trong trái tim con người. Pu-skin tôn trọng sự lựa chọn của người mình yêu, dù
“tôi yêu em” nhưng cũng phải xin lùi
bước. Điệp khúc mà nhà thơ viết nên như một lời giã từ có tâm, biết suy nghĩ
cho người khác chứ không vị kỉ, ham muốn chiếm trọn vẹn nó, cũng không mưu cầu
thủ đoạn để đạt được mà “Cầu em được người
tình như tôi đã yêu em”. Sự chấm dứt ấy chính vì sự trân trọng phái nữ, tôn
thờ tình yêu và khao khát muốn tìm kiếm một tình yêu trọn vẹn, đích thực và ý
nghĩa.
Câu
2:
Giọng điệu trữ tình chuyển biến như thế nào từ hai câu 1 – 2 sang hai câu 3 – 4
và từ câu 5 – 6 sang hai câu 7 – 8? Diễn biến tâm trạng phức tạp của nhân vật
trữ tình được thể hiện tinh tế ra sao?
- Ở hai câu thơ mở đầu:
“Tôi yêu em: đến
nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa
hẳn đã tàn phai”
Giọng thơ êm đềm chậm rãi, ân cần đầy chăm chút, chu
đáo. Lời khẳng định “Tôi yêu em” ngay
từ khi bắt đầu thể hiện sự tôn trọng với người con gái ấy
và ý thức nâng niu trân trọng tình yêu. Ở đây nhà thơ lại khéo léo pha chút
ngập ngừng, cân nhắc, phân vân “chừng có
thể”, “chưa hẳn” => làm tăng
thêm gia vị cho tình yêu mà nhà thơ đã nung nấu từ lâu, cho dù tình yêu chỉ xuất
phát từ một phía, đơn phương một mình biết, một mình mình hay. Nó thực sự chân
thành, mạnh mẽ vì đến giờ đây nó “chưa hẳn
đã tàn phai”. “Ngọn lửa tình” mà
nhà thơ đã thắp lên đã cháy sáng lan tỏa cả không gian, làm lời thơ như bay bổng,
hữu tình.
- Sang hai câu 3 và 4, thế giới nội tâm của con người
đã được bộc lộ một cách xúc động bởi sự cao thượng, nhân ái, giản dị và trong
sáng, tinh khiết:
“Nhưng không để em
bận lòng thêm nữa,
Hay hồn em phải gợn
bóng u hoài.”
Nhịp thơ thay đổi nhanh hơn, nhân vật trữ tình đã lí
trí và đưa ra quyết định dứt khoát, ý thơ đối lập mâu thuẫn với hai câu thơ đầu
bằng từ nối “nhưng”. Yêu nhưng luôn
hướng về đối phương để em không bận lòng về anh nữa. Nhân vật trữ tình chất chứa
môt niềm thương yêu “em” chất ngất,
chàng xin phép được rút lui, nhìn từ xa dõi theo từng bước em đi vì không muốn
em muộn phiền và bận tâm thêm nữa. Tình yêu đơn phương đầy hi sinh của chàng
trai, mãnh liệt nhưng không hề yếu đuối, không ích kỷ và chẳng cần van xin.
- Sang hai câu 5 và 6, nhịp thơ dồn dập, nhiều dấu ngắt
câu với những sắc thái, những cảm xúc phức tạp, khó hiểu trong tình yêu:
“Tôi yêu em âm thầm,
không hi vọng,
Lúc rụt rè, khi hậm
hực lòng ghen”
Những trạng thái thay đổi liên hồi không thể kiểm
soát, đau đớn tuyệt vọng, ghen tuông => nhà thơ đã diễn tả thành công bi kịch
tình yêu của nhân vật trữ tình, mâu thuẫn rối ren giữa lí trí và tình cảm. Chàng
trai phong trần, điềm tĩnh, thú nhận về mối tình đơn phương của mình, khơi mở
những cảm xúc phức tạp nhưng rất đẹp bên trong tâm hồn. Cũng có lúc chàng trai
yếu đuối “rụt rè”, “âm thầm” vì bản năng, cố kìm nén nỗi
lòng nhưng đôi lúc “hậm hực lòng ghen” bởi ai yêu mà chẳng trải qua những cung
bậc sắc thái khác nhau ấy.
- Chuyển sang hai câu cuối cùng (7 và 8)
“Tôi yêu em, yêu
chân thành, đằm thắm,
Cầu em được người
tình như tôi đã yêu em.”
Tiếp tục lại là điệp khúc “Tôi yêu em” => mạch thơ xuyên suốt tác phẩm, khúc nhạc tình mà
nhà thơ viết nên len lỏi trong từng ngóc ngách trái tim chàng.
Cảm xúc thay đổi đột ngột, nó dường như tìm được lối
thoát sau khi bị mắc kẹt, bị bóp nghẹt bởi trái tim yêu rạo rực. Hai câu kết
thúc bài thơ thể hiện ý thơ về quan niệm tình yêu đẹp “chân thành”, “đằm thắm”
Câu
3:
Tại sao có thể nói hai câu kết là bất ngờ, hàm chứa nhiều ý vị?
Tiếp tục lại là điệp khúc “Tôi yêu em” => mạch thơ xuyên suốt tác phẩm, khúc nhạc tình mà
nhà thơ viết nên len lỏi trong từng ngóc ngách trái tim chàng.
“Tôi yêu em, yêu
chân thành, đằm thắm,
Cầu em được người
tình như tôi đã yêu em.”
- Hai câu kết thật bất ngờ với sự chân thành, hi sinh
cho mối tình sâu nặng “chân thành đằm thắm”
và “tôi” cầu mong cho “em” được yêu như tình yêu tôi dành cho
em. Vì tôi không thể đến, không có cơ hội trao duyên thành một đôi thì mong em
sẽ hạnh phúc với người em chọn. => Tình yêu cần hướng tới sự đồng điệu, đồng
cảm, sự tận tụy hi sinh, cần mãnh liệt để yêu và tinh tế để cảm nhận. Chàng
trai luôn khao khát được dâng hiến, yêu thương và hạnh phúc hơn khi thấy người
mình yêu được mỉm cười rạng rỡ hạnh phúc. =>
Đây là lời chúc tuyệt vời nhất, rất tình cảm và rất thông minh .
- Nhà thơ đã vận dụng nhuần nhuyễn thủ pháp nghệ thuật
tạo sự đối lập tương phản giữa các vế của câu thơ để thấy được những mâu thuẫn
trong sắc thái thể hiện của tình yêu, ngôn từ rất mộc mạc, giản dị như tiếng lòng
của những người đang yêu. Pu-skin đã thể hiện một quan niệm hoàn chỉnh nhưng có
phần mới mẻ về tình yêu – một tình yêu chân chính. Sự hài hòa hoàn hảo giữa cảm
xúc và lí trí, tình yêu không thật sự bản năng ích kỉ nhưng cũng rất nhẹ nhàng,
không hề khô cứng, nặng nề.
Nhân vật trữ tình chế ngự lí trí của mình để hi sinh
cho tình yêu, để cống hiến cho một tình yêu đích thực.
Câu
4:
Bài thơ gợi cho anh (chị) những cảm nghĩ về tâm hồn Pu-skin và về tình yêu?
- Pu-skin – một con người có tâm hồn bay bổng, có trái
tim nồng nàn, trân trọng sự thuần khiết đối với phụ nữ đã giúp ông vươn tới những
giá trị nhân văn cao cả trong tâm hồn.
- Bài thơ khơi nguồn từ mối tình của nhà thơ với nàng
A. A. Ô-lê-nhi. Mùa hè năm 1928 ông đã cầu hôn nàng nhưng bị từ chối. Ông viết
lên bài thơ bằng tâm hồn của chàng trai từng trải, từng yêu hậm hực, dành cả
trái tim để yêu thương nàng. Pu-skin lại là một thi sĩ lừng danh với nhiều tác
phẩm xuất sắc nên tâm hồn ông được bồi dưỡng từ thuở mới bắt đầu làm thơ. =>
Tình yêu thật nên thơ nên tình, nhuốm màu thơ ca. Tình yêu làm cái nhìn của người
nghệ sĩ trở nên thi vị, trở nên lãng mạn, dịu dàng, nồng nàn, giàu cảm xúc.
- Sự chân thành của Pu-skin thể hiện ở việc trân trọng
tình cảm yêu thương người phụ nữ mình dành trọn con tim, niềm tin. Đặc biệt hơn
cả ông trân trọng quyết định lựa chọn của người mình yêu. Tình yêu ấy thể hiện ở
ngọn lửa tình nồng cháy, ấm áp, nồng nàn, những cảm xúc chân thật từ trái tim,
cụ thể, bền bỉ và kiên trì. Dù tình yêu chỉ xuất phát từ một phía, đơn phương,
một mình biết, một mình hay. Nhà thơ dấn thân vào tình yêu, đương đầu với thử
thách, trải qua những cung bậc sắc thái khó hiểu khác nhau trong tình yêu: âm
thầm, đằm thắm, hậm hực, ghen tuông. Tuy vậy, ông đã chế ngự được lí trí, luôn
hướng về đối phương để người yêu không bận lòng thêm nữa, xin phép được rút lui
đứng về phía sau dõi theo từng bước đi của cô ấy. Hi sinh vì niềm vui, vì hạnh
phúc em lựa chọn, không có sự ràng buộc nhau, yêu theo cách riêng của mình.
- Sâu nặng với mối tình đơn phương của mình, nhà thơ
muốn cống hiến, nhún nhường và hi sinh cho một tình yêu chân chính, đích thực,
cao thượng. Nhà thơ hiểu rằng tình yêu cần hướng tới sự đồng điệu, đồng cảm, tận
tụy hi sinh, mãnh liệt để yêu và tinh tế để cảm nhận. => Nhà thơ đã mang đến
một quan niệm tình yêu chân chính, phóng khoáng, thể hiện những xúc cảm đẹp đẽ
trong tâm hồn mình cũng như thế giới nội tâm của con người.
- “Tôi yêu em” thấm đượm nỗi buồn của mối tình vô vọng
nhưng là nỗi buồn trong sáng của một tâm hồn yêu đương chân thành, mãnh liệt,
nhân hậu, vị tha. Lời giãi bày tình yêu của Pu-skin thể hiện qua ngôn từ đằm thắm,
giản dị mà tinh tế, ngọt ngào và rất thông minh.
