CHUYÊN ĐỀ: LÝ THUYẾT VỀ CROM VÀ CÁC HỢP CHẤT CỦA CROM

CHUYÊN ĐỀ: LÝ THUYẾT VỀ CROM VÀ CÁC HỢP CHẤT CỦA CROM

A. CROM

I. Cấu tạo:

- Cấu hình electron:₂₄Cr: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁵4s¹.

- Vị trí: ô 24, nhóm VIA, chu kỳ 4, có 6e độc thân.

Vì vậy trong hợp chất Cr có thể có số OXH từ +1 đến +6 nhưng phổ biến nhất là +2; +3; +6

II. Tính chất vật lý:

- Mạng lập phương tâm khối, màu trắng ánh bạc.

- Cứng nhất trong các kim loại (ứng dụng làm mũi khoan)

III. Tính chất hóa học:

- Có tính khử ở mức độ trung bình, tùy thuộc chất OXH tương tác có thể tạo ra hợp chất Cr²⁺, Cr³⁺

1. Tác dụng với phi kim

3. Tác dụng với dung dịch muối:

- Phản ứng xảy ra khó, chậm, thường tạo muối Cr³⁺

IV. Điều chế:

- là thực hiện phản ứng nhiệt luyện: chất khử là Al

B. HỢP CHẤT CỦA CROM

I. Hợp chất Crom (II)

- Crom có số OXH là +2

- Gồm CrO, Cr(OH)₂, muối Cr²⁺

1. Tính chất hóa học đặc trưng của hợp chất Cr(II) là tính khử

2. Một số hợp chất Cr²⁺ (CrO, dung dịch muối Cr²⁺): có tính OXH khi tác dụng với chất khử

3. Tính chất vốn có:

a. CrO: oxit bazo không tan, màu đen

b. Cr(OH)₂: bazo không tan, màu vàng

c. Muối Cr²⁺: phản ứng trao đổi ion

II. Hợp chất Crom (III)

1. Cr₂O₃:

- màu xanh lục, là oxit lưỡng tính tan trong dung dịch axit mạnh tạo muối Cr³⁺

- không tan trong dung dịch kiềm, chỉ tan trong kiềm đặc nóng hoặc kiềm nóng chảy tạo muối CrO₂^-

2.Cr(OH)₃: kết tủa màu lục

- là 1 hidroxit lưỡng tính, dễ dàng tan trong dung dịch axit mạnh và dung dịch kiềm

3.Dung dịch muối Cr³⁺

a. Có tính OXH khi tác dụng với Zn

b. Có tính khử khi tác dụng với halogen/OH^- tạo hợp chất CrO₄^-

III. Hợp chất Crom (VI)

1. CrO₃: màu đỏ thẫm

a. Là 1 oxit axit

- Tác dụng với H₂O tạo hỗn hợp 2 axit: H₂CrO₄, H₂Cr₂O₇ (2 axit này chỉ tồn tại trong dung dịch, không tách ra được)

- Tác dụng với dung dịch kiềm tạo muối cromat

b. Tính OXH mạnh

- bị khử bởi NH₃, H₂S, C₂H₅OH, P, S, dung dịch HCl tạo Cr³⁺

2. Muối Cr (VI):

- Muối đicromat Cr₂O₇^-: màu da cam

Muối cromat CrO₄^2-: màu vàng chanh

- 2 muối này được chuyển hóa bằng một cân bằng thuận nghịch

- Muối Cr (VI) bền trong dung dịch hơn axit Cr (VI), có tính OXH mạnh, đặc biệt trong môi trường axit phản ứng với chất khử tạo Cr (III)

C.BÀI TẬP CÓ ĐÁP ÁN CHI TIẾT

Câu 1: Dãy kim loại bị thụ động trong axit HNO₃ đặc, nguội là

A. Fe, Al, Cr B. Fe, Al, Ag C. Fe, Al, Cu D. Fe, Zn, Cr

Đáp án: A

Hướng dẫn:

- Những kim loại bị thụ động trong HNO₃ đặc, nguội; H₂SO₄ đặc nguội là Fe, Al, Cr…

Câu 2: Chọn phát biểu đúng:

A. Trong môi trường axit, ion Cr³⁺ có tính khử mạnh

B. Trong môi trường kiềm, ion Cr³⁺ có tính oxi hóa mạnh

C. Trong dung dịch ion Cr³⁺ có tính lưỡng tính

D. Trong dung dịch ion Cr³⁺ vừa có tính oxi hóa vừa có tính khử

Đáp án: D

Hướng dẫn:

- Trong dung dịch ion Cr³⁺ vừa có tính oxi hóa vừa có tính khử

Câu 3:Các kim loại nào sau đây luôn được bảo vệ trong môi trường không khí, nước nhờ lớp màng oxit?

A. Al-Ca B. Fe-Cr C. Cr-Al D. Fe-Mg

Đáp án: C

Hướng dẫn:

Cr-Al được bảo vệ trong không khí nhờ lớp màng Cr₂O₃; Al₂O₃

Câu 4: Cho dãy các chất: Cr(OH)₃, Al₂(SO₄)₃, Mg(OH)₂, Zn(OH)₂, MgO, CrO₃. Số chất trong dãy có tính chất lưỡng tính là

A. 5. B. 2. C. 3. D. 4.

Đáp án: B

Hướng dẫn:

- Các chất lưỡng tính là: Cr(OH)₃, Zn(OH)₂

Câu 5 : Cho các chất sau : CO₂, NO₂, CO, CrO₃, P₂O₅, Al₂O₃. Có bao nhiêu chất tác dụng được với dung dịch NaOH loãng ở nhiệt độ thường?

A. 3 B. 6 C. 4 D. 5

Đáp án: D

Hướng dẫn:

- Các chất tác dụng được với dung dịch NaOH loãng ở nhiệt độ thường: CO₂, NO₂, CrO₃, P₂O₅, Al₂O₃

Câu 6: Cho các tính chất sau :

(1) Tác dụng với nước ở nhiệt độ thường

(2) Tác dụng với dung dịch NaOH

(3) Tác dụng với dung dịch AgNO₃

(4) Tác dụng với dung dịch HCl đặc nguội

(5) Tác dụng với dung dịch HNO₃ đặc nóng

(6) Tác dụng với Cl₂ ở nhiệt độ thường

(7) Tác dụng với O₂ nung nóng

(8) Tác dụng với S nung nóng

Trong các tính chất này, Al và Cr có chung :

A. 4 tính chất B. 2 tính chất C. 5 tính chất D. 3 tính chất.

Đáp án: C

Hướng dẫn:

- Các tính chất chung của Al và Cr là: (3), (4), (5), (7), (8)

Câu 7 : Cho các chất: Al, Fe₃O₄, NaHCO₃, Fe(NO₃)₂, Cr₂O₃, Cr(OH)₃. Số chất tác dụng được với cả dung dịch HCl và dung dịch NaOH loãng?

A. 4 B. 3. C. 2 D. 5

Đáp án: A

Hướng dẫn:

- Các chất tác dụng được với cả dung dịch HCl và dung dịch NaOH loãng là Al, NaHCO₃, Fe(NO₃)₂, Cr(OH)₃

Câu 8: Có năm dung dịch đựng riêng biệt trong năm ống nghiệm: (NH₄)₂SO₄, FeCl₂, Cr(NO₃)₃, K₂CO₃, Al(NO₃)₃. Cho dung dịch Ba(OH)₂ đến dư vào năm dung dịch trên. Sau khi phản ứng kết thúc, số ống nghiệm có kết tủa là:

A. 5. B. 2. C. 4. D. 3.

Đáp án: D

Hướng dẫn:

- Các chất kết tủa là: BaSO₄, Fe(OH)₂, BaCO₃

D. BÀI TẬP TỰ LUYỆN

Câu 1: Ứng dụng không phải của crom là

A. Crom là kim loại rất cứng có thể dùng để cắt thủy tinh.

B. Crom dùng để tạo thép cứng, không gỉ, chịu nhiệt.

C. Crom là kim loại nhẹ, được sử dụng tạo các hợp kim của ngành hàng không.

D. Điều kiện thường, crom tạo lớp màng oxit mịn, bền được dùng để mạ bảo vệ thép.

Đáp án: C

Câu 2: Chất rắn X màu lục, tan trong dung dịch HCl được dung dịch A. Cho A tác dụng với NaOH và brom được dung dịch màu vàng, cho H₂SO₄ vào lại thành màu da cam. Chất rắn X là

A. Cr₂O₃. B. CrO₃ C. Cr₂O D. Cr

Đáp án: A

Câu 3: Cho các kim loại sau: Cu, Al, Ag, Cr. Nhận định nào sau đây không đúng?

A. Kim loại có tính khử mạnh nhất là Al

B. Kim loại dẫn điện tốt nhất là Cu

C. Kim loại không phản ứng với oxi là Ag.

D. Kim loại có độ cứng cao nhất là Cr.

Đáp án: B

Câu 4: Các kim loại nào sau đây luôn được bảo vệ trong môi trường không khí, nước nhờ lớp màng oxit?

A. Al và Ca B. Fe và Cr C. Cr và Al D. Fe và Al

Đáp án: C

Câu 5: Cho vào ống nghiệm một vài tinh thể K₂Cr₂O₇, sau đó thêm tiếp một ít nước và lắc đều để K₂Cr₂O₇ tan hết, thu được dung dịch X. Thêm vài giọt dung dịch KOH vào dung dịch X, thu được dung dịch Y. Màu của dung dịch X và Y lần lượt là