Soạn bài: Tương Tư
Nguyễn Bính
Câu 1: Anh( chị) cảm nhận như thế nào về nỗi nhớ mong và những lời kể lể, trách móc của chàng trai trong bài thơ?
Tình cảm của chàng trai đã được đền đáp hay chưa?
Trả lời:
Nỗi nhớ mong và những lời kể lệ, trách móc, mơ tưởng, ước vọng xa xôi của chàng trai.
- Nhớ nhung da diết thành bệnh tương tư. (Thành ngữ “chín nhớ mười thương” chỉ sợ nhớ nhung rất nhiều).
- Kể lệ, trách móc cũng chỉ là để bộc lộ nỗi tương tư của mình (Những câu hỏi tu từ xoáy vào lòng người nghe).
+ Cớ sao bên ấy chẳng sang bên này?
+ Có xa xôi mấy mà tình xa xôi? Âm điệu câu hỏi biến thành lời than.
- Tâm trạng chờ đợi mòn mỏi, sốt ruột:
“ Ngày qua ngày lại qua ngày
Lá xanh nhuộm đã thành cây lá vàng “
+ Câu thơ “Ngày qua ngày lại qua ngày” ngắt nhịp 3/3, chữ “lại” trở thành điểm nhấn của ngữ điệu diễn tả nhịp thời gian cứ trôi mà sự trông chờ càng vô vọng, chán ngán.
+ Lấy sự chuyển đổi màu sắc cây lá “lá xanh” đã thành “lá vàng” để chỉ thời gian chờ đợi. Ở câu trên còn tính từng ngày, câu dưới đã thấy những mùa đi qua. Thời gian chờ đợi dài theo nỗi tương tư nên héo mòn,vô vọng, vô vàng. Cách diễn tả thật tinh tế và giàu ý nghĩa nhưng vẫn dễ cảm nhận.
- Mơ tưởng, ước vọng xa xôi:
+ Trong ao ước đã có mầm vô vọng: Bao giờ bến mới gặp đò Hoa khuê các, bướm giang hồ gặp nhau? Hình ảnh Bến, Hoa (cố định) – Đò, bướm (di chuyển) thật khó mà “gặp” được nhau.
+ Chàng trai quê sống trong nỗi tương tư nhưng vẫn gửi theo gió nỗi niềm ước vọng xa xôi.
“Thôn Đoài thì nhớ thôn Đông
Cau thôn Đoài nhớ giầu không thôn nào?”
- Lẽ ra phải nói “cau thôn Đoài” nhớ “trầu thôn Đông” nhưng không dám chắc, đành nói lệch đi. Nhưng nỗi lòng nhớ nhung thì từ đầu đến cuối bài thơ đều không thay đổi.
+ Tình cảm của chàng trai trong bài thơ là tình yêu đơn phương, chưa được đền đáp. Nam nhi mà thụ động ngồi chờ đợi, tương tư thành bệnh là điều hiếm gặp trong thơ cũ. Nguyễn Bính đã giãi bày cái nỗi rất riêng tư trong tình yêu như vậy đó chính là cái mới trong thơ lãng mạn nói chung: con người có nhu cầu được thể hiện những đời sống. Tình cảm tự nhiên không giấu giếm.
Câu 2: Theo anh( chị), cách bày tỏ tình yêu, giọng điệu thơm cách so sánh, ví von … ở bài này có những đặc điểm gì đáng lưu ý?
Trả lời:
Cách bày tỏ tình yêu, giọng điệu thơ, cách so sánh ví von ở bài thơ này có những điểm đáng lưu ý.
- Giọng điệu nhẹ nhàng, tha thiết, chân thành.
- Hình ảnh ví von, ẩn dụ, chất liệu ngôn từ chân quê đậm màu sắc dân gian: thông Đoài, thôn Đông, bến, đò, hoa, bướm, trầu – cau.
- Cách bày tỏ tình yêu tự nhiên kín đáo, ý nhị và có ý vị chân thành mộc mạc của tâm hồn chàng trai quê
Câu 3: Hoài Thanh cho rằng, trong thơ Nguyễn Bính có “ hồn xưa của đất nước”. Qua bài Tương tư, anh chị có đồng ý với nhận xét đó không? Vì sao?
Trả lời:
Với Nguyễn Bính, trong bất kì thi phẩm nào, ta vẫn có thể cảm nhận được chất làng quê mộc mạc giản dị chân phương, chính những điều đó đã tạo nên một dư vị “ hồn xưa của đất nước “ rất riêng trong thơ Nguyễn Bính. Điều đó được thể hiện ở cách biểu hiện cảm xúc, cách dùng ngôn ngữ, chất liệu đậm màu sắc dân gian, giàu chất “chân quê”
