Tóm tắt lý thuyết

1.1. Khái niệm giới

Giới trong sinh học là một đơn vị phân loại lớn nhất bao gồm các ngành sinh vật có chung những đặc điểm nhất định.

Hệ thống phân loại từ thấp đến cao như sau : Loài ( species) → chi (Genus) → họ (family) → bộ (ordo) → lớp (class) → ngành ( division) → giới (regnum).

1.2. Hệ thống phân loại 5 giới

Dựa vào những đặc điểm chung của mỗi nhóm sinh vật, hai nhà khoa học : Whittaker và Margulis đưa ra hệ thống phân loại giới:

  • Giới Khởi sinh (Monera) [Tế bào nhân sơ]
  • Giới Nguyên sinh (Protista)
  • Giới Nấm (Fungi)
  • Giới Thực vật (Plantae)
  • Giới Động vật (Animalia)

1.2.1. Giới Khởi sinh (Monera)

  • Đại diện: vi khuẩn
  • Đặc điểm: nhân sơ, bé nhỏ (1-5 mm)
  • Phân bố: vi khuẩn phân bố rộng rãi.
  • Phương thức sinh sống: hoại sinh, tự dưỡng, kí sinh…

1.2.2. Giới Nguyên sinh (Protista)

  • Đại diện: tảo, nấm nhầy, động vật nguyên sinh.
  • Tảo: là sinh vật nhân thực, đơn bào hoặc đa bào, có sắc tố quang hợp, quang tự dưỡng, sống trong nước.
  • Nấm nhầy: là sinh vật nhân thực, dị dưỡng, hoại sinh. Cơ thể tồn tại ở 2 pha: pha đơn bào giống trùng amip, pha hợp bào là khối chất nhầy chứa nhiều nhân.
  • Động vật nguyên sinh: đa dạng. Là những sinh vật nhân thực, dị dưỡng hoặc tự dưỡng.

1.2.3. Giới Nấm (Fungi)

  • Đại diện: nấm men, nấm sợi, nấm đảm, địa y.
  • Đặc điểm chung: nhân thực, cơ thể đơn bào hoặc đa bào, cấu trúc dạng sợi, phần lớn thành tế bào có chứa kitin.
  • Sinh sản: hữu tính và vô tính nhờ bào tử.
  • Sống dị dưỡng.

1.2.4. Giới Thực vật (Plantae)

  • Giới Thực vật gồm các ngành: Rêu, Quyết, Hạt trần, Hạt kín
  • Đặc điểm: đa bào, nhân thực, có khả năng quang hợp, sống tự dưỡng, có thành tế bào được cấu tạo bằng xenlulôzơ.
  • Vai trò: cung cấp thức ăn cho giới động vật, điều hòa khí hậu, hạn chế xói mòn, sụt lở, lũ lụt, hạn hán, giữ nguồn nước ngầm, cung cấp các sản phẩm phục vụ nhu cầu của con người.

1.2.5. Giới Động vật (Animalia)

  • Giới Động vật gồm các ngành: Thân lỗ, Ruột khoang, Giun dẹp, Giun tròn, Giun đốt, Thân mềm, Da gai và Động vật có dây sống.
  • Đặc điểm: đa bào, nhân thực, dị dưỡng, có khả năng di chuyển, phản ứng nhanh, cơ thể có cấu trúc phức tạp, chuyên hóa cao.
  • Vai trò: góp phần làm cân bằng hệ sinh thái, cung cấp thức ăn, nguyên liệu… cho con người…

GIẢI BÀI TẬP

BÀI 1 TRANG 13 SGK SINH 10

Hãy đánh dấu (+) vào đầu câu trả lời đúng: Những giới sinh vật nào thuộc sinh vật nhân thực?

a) Giới Khởi sinh, giới Nguyên sinh, giới Thực vật, giới Động vật.

b) Giới Nguyên sinh, giới Nấm, giới Thực vật, giới Động vật.

c) Giới Khởi sinh, giới Nấm, giới Thực vật, giới Động vật.

d) Giới Khởi sinh, giới Nấm, giới Nguyên sinh, giới Động vật.

Lời giải chi tiết

Những giới sinh vật thuộc sinh vật nhân thực là: Giới Nguyên sinh, giới Nấm, giới Thực vật, giới Động vật.

⇒ Đáp án: b.

BÀI 2 TRANG 13 SGK SINH 10

Hãy trình bày đặc điểm chính của giới Khởi sinh, giới Nguyên sinh và giới Nấm.

Lời giải chi tiết

Đặc điểm chính của giới Khởi sinh, giới Nguyên sinh và Nấm là:

Giới Khởi sinh: Giới Khởi sinh là những sinh vật nhân sơ rất nhỏ bé, kích thước khoảng 1 – 3 μm. Chúng sống khắp nơi trong đất , nước, không khí, trên cơ thể sinh vật khác. Phương thức sống rất đa dạng: hoại sinh, tự dưỡng và kí sinh. Đại diện là vi khuẩn.

Giới Nguyên sinh: Đại diện là tảo, nấm nhày, động vật nguyên sinh.

Tảo: là sinh vật nhân thực, đơn bào hay đa bào và có sắc tố quang hợp, là sinh vật tự dưỡng sống ở dưới nước.

  • Nấm nhày: Sinh vật nhân thực, tồn tại ở hai pha là pha đơn bào và pha hợp bào. Là sinh vật dị dưỡng, sống hoại sinh.
  • Động vật nguyên sinh: Là sinh vật nhân thực, cơ thể gồm một tế bào. Chúng có thể là sinh vật dị dưỡng (như trùng giày, trùng biến hình) hoặc tự dưỡng (trùng roi).

Giới Nấm: Các dạng nấm: nấm men, nấm sợi, địa y. Giới Nấm là những sinh vật nhân thực, cơ thể đơn bào hay đa bào, cấu trúc dạng sợi, thành phần tế bào phần lớn có chứa kitin, không có lục lạp, không có lông và roi. Sinh sản hữu tính hoặc vô tính (bằng bào tử). Nấm là những sinh vật dị dưỡng (hoại sinh, kí sinh và cộng sinh).

BÀI 3 TRANG 13 SGK SINH 10

Hãy đánh dấu (+) vào đầu câu trả lời đúng nhất: Sự khác biệt cơ bản giữa giới Thực vật và giới Động vật?

a) Giới Thực vật gồm những sinh vật tự dưỡng, có khả năng quang hợp, phần lớn sống cố định, cảm ứng chậm.

b) Giới Động vật gồm những sinh vật dị dưỡng, có khả năng di chuyển và phản ứng nhanh.

c) Giới Thực vật gồm 4 ngành chính, nhưng giới Động vật gồm 7 ngành chính.

d) Cả a và b.

Lời giải chi tiết

Sự khác biệt cơ bản giữa giới Thực vật và giới Động vật:

  • Giới Thực vật gồm những sinh vật tự dưỡng, có khả năng quang hợp, phần lớn sống cố định, cảm ứng chậm.
  • Giới Động vật gồm những sinh vật dị dưỡng, có khả năng di chuyển và phản ứng nhanh.
  • Giới Thực vật gồm 4 ngành chính, nhưng giới Động vật gồm 7 ngành chính.

⇒ Đáp án: d.