.jpg)
A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
- Tác giả: Lý Lan
- Tóm tắt tác phẩm
Đêm trước ngày đưa con đến trường, người mẹ không ngủ. Còn đứa con không bận tâm điều gì cả, tranh giúp mẹ dọn đồ chơi vào buổi chiều và chìm vào giấc ngủ một cách dễ dàng. Ngắm nhìn con ngủ say, lòng người mẹ bồi hồi xúc động: nhớ lại những hành động của con ban ngày, nhớ về thuở nhỏ với những kỉ niệm sâu sắc trong ngày khai giảng đầu tiên... Lo cho tương lai của con, người mẹ liên tưởng đến ngày khai trường ở Nhật - một ngày lễ thực sự của toàn xã hội - nơi mà ai cũng thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến thế hệ tương lai. Đó cũng là tình cảm, niềm tin và khát vọng của người mẹ đối với tương lai của đứa con. "Cổng trường mở ra" còn như một câu chuyện để mỗi học sinh cảm nhận về chính ngày đầu tiên đi học của mình.
B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI
Câu 1 (Trang 11 - SGK) Hãy tóm tắt nội dung của văn bản Cổng trường mở ra.
Bài làm:
Bài cổng trường mở ra như một lời tâm sự nhẹ nhàng và những cảm giác của nhân vật Mẹ khi con bước chân tới trường và vai trò của nhà trường có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của con người. Đứa con nhỏ thì vô tư, chỉ háo hức một chút sau đó ngủ ngon lành. Còn người mẹ vừa nghĩ đến tâm trạng của con, vừa sống lại với tuổi thơ đến trường của bạn thân, vừa nghĩ tới ngày khai trường long trọng ở Nhật Bản và tưởng tượng đến giây phút dắt tay con đến trường để con bươc vào thế giới kì diệu.
Tác giả đã viết về cảm xúc của người mẹ đối với con khi ngày đầu tiên con đến trường, việc con trường ngày đầu tiên là việc người mẹ rất quan tâm.
Câu 2 (Trang 11 - SGK) Đêm trước ngày khai trường, tâm trạng của người mẹ và đứa con có gì khác nhau? Điều đó biểu hiện ở những chi tiết nào trong bài? Tâm trạng của mẹ và con trong đêm trước ngày khai trường
Bài làm:
Những chi tiết biểu hiện tâm trạng của mẹ:
- Không ngủ được. Mẹ lên giường trằn trọc, đêm nay mẹ không ngủ được dù con đã đi tới trường cách đây 3 năm nhưng năm nay mẹ cảm thấy khác hoàn toàn
- Mẹ không tập trung được vào việc gì cả.
- Nhìn con ngủ… đi xem lại những thứ đã chuẩn bị.
- Mẹ lên giường trằn trọc… Nhớ lại ngày khai trường đầu tiên của mình.
== > Tâm trạng của mẹ: Thao thức, bồn chồn triền miên trong suy nghĩ, không thể nào ngủ được. Tâm trạng của mẹ bồi hồi thao thức mẹ lo lắng cho ngày đầu tiên con tới trường, tình cảm của mẹ đối với người con vô cùng lớn.
Những chi tiết biểu hiện tâm trạng của con:
- Đêm nay con cũng có niềm háo hức.
- Còn bây giờ giấc ngủ đến với con một cách dễ dàng.
- Gương mặt thanh thoát của con tựa nghiêng trên gối mềm.
- Không có mối quan tâm nào khác ngoài việc thức dậy cho kịp giờ.
==> Tâm trạng của con: Ngây thơ, hồn nhiên, vô tư, thanh thản ngủ một cách ngon lành. Người con vô tư hồn nhiên vẫn có những cảm giác bồn chồn nhưng rồi mọi việc đều được xua tan bởi sự hồn nhiên của đứa trẻ.
Câu 3 (Trang 11 - SGK) Theo em, tại sao người mẹ lại không ngủ được? Chi tiết nào chứng tỏ ngày khai trường để lại ấn tượng thật sâu đậm trong tâm hồn người mẹ.
Bài làm:
Lí do người mẹ không ngủ được:
- Ngày đầu tiên trong cuộc đời cắp sách tới trường của con, con đã chính thức bước vào lớp 1, đây là quãng thời gian hạnh phúc nhất..
- Mẹ muốn khắc ghi vào lòng con cảm xúc rạo rực, bâng khuâng, xao xuyến của ngày khai trường => kỉ niệm đẹp của cuộc đời.
- Ngày khai trường của con đã làm sống dậy trong tâm tưởng của mẹ ngày khai trường của mình, tiếng đọc bài trầm bổng và cảm giác chơi vơi hốt hoảng khi cổng trường đóng lại.
- Mẹ nghĩ tới ngày khai trường ở Nhật Bản với sự quan tâm của toàn xã hội và của các quan chức nhà nước.
- Mẹ cũng bồi hồi trong những bước chân dẫn con tới trường cảm giác thật lạ mẹ như đang tái hiện lại những khoảng thời gian hạnh phúc nhất, người mẹ đã tận tụy và chăm lo cho người con của mình.
Chi tiết chứng tỏ ngày khai trường để lại ấn tượng sâu đậm trong tâm hồn người mẹ.
- Thực sự mẹ không lo lắng đến nỗi không ngủ được. mẹ tin đứa con của mẹ lớn rồi. mẹ tin vào sự chuẩn bị chu đáo của con trước ngày khai giảng. Còn điều gì lo lắng nữa đâu, mẹ không lo nhưng mẹ vẫn không ngủ được.Cứ nhắm mắt vào dường như có tiếng bên tai tiếng đọc bài trầm bổng”.
- Mẹ không lo, nhưng vẫn không ngủ được. Cứ nhắm mắt lại là dường như vang bên tai tiếng đọc bài trầm bỗng: “Hàng năm cứ vào cuối thu… Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp”.
==> Đây có lẽ là những chi tiết đặc sắc về ngày lễ khai giảng mẹ tin tưởng ở người con trai của mình, và nhớ lại quãng thời gian là học sinh của mình.
Câu 4 (Trang 11 - SGK) Có phải người mẹ đang trực tiếp nới với con không? Theo em, người mẹ đang tâm sự với ai? Cách viết này có tác dụng gì?
Bài làm:
- Người mẹ không trực tiếp nói với con, mà người mẹ như đang tâm sự với chính mình, để ôn lại những kỉ niệm về quá khứ tuổi thơ của chính mình. Đây là hình thức độc thoại nội tâm của nhân vật
- Tác dụng làm cho có cảm giác lưu luyến và nhớ lại những quãng thời gian xưa, những lời tâm sự thủ thỉ ân tình của người mẹ đối với người con trai yêu dấu của mình. Vừa có tác dụng làm nổi bật được tâm trạng và nhân vật bộc lộ được cảm xúc một cách chân thành sâu sắc, tăng thêm tính trữ tình biểu cảm.
Câu 5 (Trang 11 - SGK) Câu văn nào nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ?
Bài làm:
- Câu văn nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ là câu văn kết thúc tác phẩm: “Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”.
- Giải thích từ - cụm từ:
Can đảm: Là có tinh thần mạnh mẽ, không sợ gian khó hay nguy hiểm, khó khăn.
Thế giới này: Bao gồm tất cả nhân loại khắp năm châu bốn biển.
Thế giới kì diệu: Kì là lạ, diệu là đẹp. Kì diệu: vừa rất lạ, vừa rất đẹp.
==> Ý của cả câu: Nêu lên tầm quan trọng của nhà trường đối với giáo dục, nhà trường sẽ giáo dục con trở thành người có ích cho xã hội đó là một xã hội thân thiện, thầy cô và bạn bè sẽ giúp con trở thành người có ích cho xã hội và dạy cho con những điều tốt đẹp. Nhà trường sẽ dạy con trở thành một người can đảm và là một người có ích, vào đó con sẽ có thế giới của riêng mình và con có thể tự phát triển khả năng của mình.
Câu 6 (Trang 11 - SGK) Người mẹ nói: “Bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”. Đã bảy năm bước qua cánh cổng trường, bây giờ em hiểu thế giới kì diệu đó là gì?
Bài làm:
Theo em, đó là một thế giới vô cùng tuyệt vời, bởi vì:
- Giáo dục sẽ giúp cho con người mở rộng tri thức nó định hướng nghề nghiệp cho tương lai của mỗi con người, nhà trường là nơi con người học hỏi tri thức, nhà trường sẽ giáo dục cho con người cách làm một người có ích cho xã hội, và đây được coi là nền tảng vững chắc cho con người phát triển định hướng tương lai.
- Nhà trường còn rất nhiều điều bổ ích và thú vị, cánh cửa rộng mở đó sẽ giúp con người trường thành hơn, trải qua giai đoạn dài khi bước chân ra khỏi trường thì có cảm giác lưu luyến và học hỏi được ở ngôi trường thân yêu rất nhiều điều.
- Qua cánh cổng trường còn cho em rất nhiều bạn bè thân thương, thầy cô yêu kính, với những tình cảm chân thành cao quý.
- Qua cánh cổng trường còn cho em hiểu và càng yêu thêm đất nước mình.
Câu 7 (Trang 12 - SGK) Phát biểu cảm nghĩ của em về đoạn cuối của văn bản.
Bài làm:
Cảm nghĩ của em về đoạn cuối:
Đoạn văn thể hiện cảm xúc, mong uóc của người mẹ. Tuy ngắn gọn nhưng đoạn văn đã cô đúc được nội dung của toàn bài. Đó như lời người mẹ đang thì thầm nói vói con trong phút giây tạm biệt con ỏ cổng trường. Đoạn văn đã sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh giàu tính biểu cảm, thể hiện được những tâm tư tình cảm của mẹ khi con bắt đầu bước vào một thế giói mới – thế giói khám phá những tri thức mới bên thầy cô và bạn bè.
Câu 1 (Phần Luyện tập - Trang 12 ) Một bạn cho rằng, có rất nhiều ngày khai trường nhưng ngày khai trường để vào lớp Một là ngày có ấn tượng sâu đậm nhất trong tâm hồn mỗi con người. Em có tán thành ý kiến đó không? Vì sao?
Bài làm:
Lớp 1 là năm đầu tiên em bước đến trường để học những nét chữ, những phép tính đầu tiên. Em được làm quen với bao thầy cô, bạn bè. Tất cả những điều mới lạ đó đã để lại cho em những ấn tượng sâu sắc. Ngày khai trường đầu tiên đó, tất cả các bạn đều được cha mẹ quan tâm và đưa đến trường với bao ước vọng rằng những đá con than yêu của mình đều sẽ nghe lòi thầy cô, học hành chăm chỉ và đạt nhiều kết quả cao.
Câu 2 (Phần Luyện tập - Trang 12) Viết một đoạn về một kỉ niệm đáng nhớ nhất trong ngày khai trường đầu tiên của mình.
Bài làm:
Những kỉ niệm ngày đến trường đầu tiên khi vào học lớp 1 em vẫn nhớ như in. Sáng sớm hôm đó mẹ gọi em dậy để chuẩn bị vệ sinh cá nhân và ăn sáng. Xong xuôi, mẹ cho em được mặc bộ quần áo trắng tinh tươm và khoác chiếc cặp mới mẹ đã mua tặng em nhân ngày khai giảng. Mẹ đã dặn dò em phải lễ phép chào hỏi khi gặp thầy cô. Khi đến trường, em cũng nh bao bạn nhỏ khác đều háo hức đón chờ để nhận lớp với những người bạn mới. Ngày đầu tiên đi học trong sáng mùa thu tháng 9, bầu trời trong xanh và gió mát trong lành đã để lại trong em bao kỉ niệm đẹp về quãng đường học sinh.