A. Lý thuyết

I. Bộ xương

  • Bộ xương thằn lằn cũng có các bộ phận tương tự bộ xương ếch. Tuy nhiên bộ xương thằn lằn có những bộ phận phát triển hơn so với xương ếch:
    • Đốt sống thân mang xương sườn, một số kết hợp với xương mỏ ác tạo thành lồng ngực để bảo vệ nội quan và tham gia hô hấp.
    • Cổ có 8 đốt sống (nhiều hơn ở ếch đồng), nên rất linh hoạt, phạm vi quan sát rộng.
    • Đuôi nhiều đốt sống nên đuôi dài có tác dụng làm tăng ma sát giúp cho sự vận chuyển trên cạn.

II. Các cơ quan dinh dưỡng

1. Tiêu hóa

  • Ống tiêu hóa phân hóa rõ hơn: ruột già có khả năng hấp thụ lại nước

2. Tuần hoàn - Hô hấp

  • Tuần hoàn:
    • Có 2 vòng tuần hoàn
    • Tim 3 ngăn, có vách hụt ở tâm thất
    • Máu đi nuôi cơ thể là máu pha
  • Hô hấp:
    • Hô hấp bằng phổi
    • Sự trao đổi khí được thực hiện nhờ sự co dãn của các cơ liên sườn

3. Bài tiết

  • Hậu thận: có khả năng hấp thụ lại nước

III. Thần kinh và giác quan

  • Não trước và tiểu não phát triển
  • Tai có màng nhĩ nằm sâu trong hốc tai
  • Mắt củ động linh hoạt

B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI

Câu 1: Trang 129 - sgk Sinh học 7

So sánh bộ xương thằn lằn với bộ xương ếch?

Bài làm:

Bộ xương thằn lằn cũng có các bộ phận tương tự bộ xương ếch. Tuy nhiên bộ xương thằn lằn có những bộ phận phát triển hơn so với xương ếch:

  • Đốt sống thân mang xương sườn, một số kết hợp với xương mỏ ác tạo thành lồng ngực để bảo vệ nội quan và tham gia hô hấp.
  • Cổ có 8 đốt sống (nhiều hơn ở ếch đồng), nên rất linh hoạt, phạm vi quan sát rộng.
  • Đuôi nhiều đốt sống nên đuôi dài có tác dụng làm tăng ma sát giúp cho sự vận chuyển trên cạn.

Câu 2: Trang 129 - sgk Sinh học 7

Trình bày rõ những đặc điểm cấu tạo trong của thằn lằn thích nghi với đời sống ở cạn.

Bài làm:

Đặc điểm cấu tạo trong của thằn lằn thích nghi với đời sống trên cạn là :

  • Phổi có cấu tạo phức tạp hơn phổi ếch, có nhiều vách ngăn và nhiều mao mạch bao quanh.
  • Xuất hiện cơ liên sườn giúp tăng hiệu quả hô hấp do tăng thể tích lồng ngực.
  • Tâm thất có vách ngăn hụt, máu nuôi cơ thể ít pha trộn nên giàu oxi hơn.
  • Xuất hiện thận sau và trực tràng có khả năng hấp thu lại nước, hạn chế mất nước.
  • Não trước và tiểu não phát triển nên thực hiện nhiều hoạt động phức tạp hơn.
  • Mắt có thể cử động xoay, có thể nhìn thấy xung quanh khi đầu không cử động. Mi thứ ba giúp mắt không bị khô mà vẫn nhìn được.

Câu 3: Trang 129 - sgk Sinh học 7

Lập bảng so sánh cấu tạo các cơ quan tim, phổi, thận của thằn lằn và ếch.

Bài làm:

Các nội quan

Ếch

Thằn lằn

Phổi

Phổi đơn giản, ít vách ngăn.(chủ yếu hô hấp bằng da)

Phổi có nhiều ngăn (cơ liên sườn tham gia vào hô hấp)

Tim

Tim 3 ngăn (2 tâm nhĩ và một tâm thât máu pha trộn nhiều hơn)

Tim 3 ngăn; tâm thất có vách hụt (máu ít pha trộn hơn)

Thận

Thận giữa (Bóng đái lớn)

Thận sau (Xoang huyệt có khả năng hấp thụ lại nước)