A. Kiến thức cơ bản
- Dựa vào sự biến đổi phân tử hợp chất hữu cơ khi tham gia phản ứng người
ta chia phản ứng hữu cơ thành các loại sau:
- Phản ứng thế : Một hoặc một nhóm nguyên tử ở phân tử hữu cơ bị thế bởi một hoặc một nhóm nguyên tử khác.
- Phản ứng cộng : Phân tử hữu cơ kết hợp thêm với các nguyên tử hoặc phân tử khác.
- Phản ứng tách : Một vài nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử bị tách ra khỏi phân tử.
Ngoài ra, còn có phản ứng phân huỷ : phân tử bị phá hủy hoàn toàn thành các nguyên tử hoặc phân tử nhỏ.
- Nhận biết được loại phản ứng theo các phương trình hoá học cụ thể.
B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI
Câu 1. (Trang 105 SGK Hóa học 11)
Thế nào là phản ứng thế, phản ứng cộng, phản ứng tách? Cho thí dụ minh hoạ.
Hướng dẫn giải
- Phản ứng thế là phản ứng trong đó nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử trong phân tử chất hữu cơ bị thay thế bởi một nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử khác
Ví dụ: \[C{{H}_{4}}+C{{l}_{2}}\overset{\acute{a}nhs\acute{a}ng}{\mathop{\to }}\,C{{H}_{3}}Cl+HCl\]
- Phản ứng cộng là phản ứng trong đó phân tử chất hữu cơ kết hợp với phân tử khác tạo thành phân tử hợp chất mới
Ví dụ: C2H4 + Br2 –> C2H4Br2
- Phản ứng tách là phản ứng trong đó hai hay nhiều nguyên tử bị tách ra khỏi phân tử hợp chất hữu cơ
Ví dụ: 
Câu 2. (Trang 105 SGK Hóa học 11)
Cho các phương trình hóa học của phản ứng:
a) C2H6 + Br2 →(đk: as) C2H5Br2 + HBr.
b) C2H4 + Br2 → C2H4Br2
c) C2H5OH + HBr →(đk: xt, to) C2H5Br H2O.
d) C6H14 →(đk: xt, to) C3H6 + C3H8.
e) C6H12 + H2 →(đk: xt, to) C6H14
g) C6H14 →(đk: xt, to) C2H6 + C4H8
1. Thuộc loại phản ứng thế là các phản ứng
A. a, b, c, d, e, g.
B. a, c.
C. d, e, g
D. a, b, c, e, g.
2. Thuộc loại phản ứng cộng là các phản ứng
A. a, b, c, d, e, g
B. a, c.
C. d, e, g
D. b, e.
3. Thuộc loại phản ứng tách là các phản ứng
A. d, g
B. a, c
C. d, e, g
D. a, b, c, e, g.
Hướng dẫn giải
Chọn kết luận đúng : 1. B; 2.D ; 3. A.
Câu 3. (Trang 105 SGK Hóa học 11)
Viết phương trình hoá học của các phản ứng xảy ra theo sơ đồ sau:
Phản ứng nào thuộc loại phản ứng thế, phản ứng cộng, phản ứng tách?
Hướng dẫn giải
Câu 4. (Trang 105 SGK Hóa học 11)
Kết luận nào sau đây là đúng ?
A. Phản ứng của các chất hữu cơ thường xảy ra rất nhanh.
B. Phản ứng của các chất hữu cơ thường xảy ra rất chậm và theo nhiều hướng khác nhau.
C. Phản ứng của các chất hữu cơ thường xảy ra rất chậm và chỉ theo một hướng xác định.
D. Phản ứng của các chất hữu cơ thường xảy ra nhanh và không theo một hướng nhất định.
Hướng dẫn giải
A. Sai vì phản ứng của các chất hữu cơ thường xảy ra rất chậm
B. Đúng
C. Sai phản ứng của các chất hữu cơ thường xảy ra rất chậm và theo nhiều hướng khác nhau.
D. Sai vì phản ứng của các chất hữu cơ thường xảy ra rất chậm
Đáp án B